هتل چیست؟
هُتِل یا مهمانخانه نوعی مکان مسکونی اجاره‌ای است که معمولا برای مدت کوتاه به افراد اجاره داده می‌شود. هتل‌ها از امکانات اقامتی و گردشگری شهرها به حساب می‌آیند و بیشتر مورد استفاده مسافران و گردشگران قرار می‌گیرند. هتل‌ها دارای تعداد زیادی اتاق هستند که گاه به چند صد اتاق می‌رسد. علاوه بر اتاقها و سوئیت‌های اقامتی، هتل‌ها دارای امکانات جنبی گوناگونی هستند. رستوران، استخر شنا، کافی شاپ و سالن اجتماعات نمونه‌هایی از امکانات هتل‌ها هستند. معمولا مشتریان هتل در اتاقها و سوئیت‌هایی که دارای تخت خواب، توالت و حمام مجزا هستند ساکن می‌شوند. اتاقهای یک تخته و دوتخته مشتریان بیشتری دارند.
هتلداری چیست؟
هتلداری به معنی میزبانی (Hospitality=مهمان‌پذیری) هتل است. هتلداری به عنوان یک رشته تحصیلی در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود. کشورهای صاحب نام در صنعت گردشگری، استانداردهایی را برای هتل‌ها و مهمانپذیرها تعیین کرده‌اند و آنها را به تصویب مراجع ذی‌صلاح رسانده‌اند. پذیرش این استانداردها در جهان در حال گسترش است.
تاریخچه هتلداری در جهان
صنعت هتلداری برای اولین بار در کشورهای اروپائی، به ویژه کشور سوئیس، مطرح شد. تاریخچه هتلداری به زمانی برمیگردد که از ساختمان‌های کوچک و محقر با انواع امکانات برای ارائه خدمات به مسافران استفاده شد و البته صاحبان این ساختمان های کوچک غالبا از طبقه ثروتمند و اشراف بودند.
در ابتدا به این مراکز هتل گفته نمی‌شد و این واژه از سال 1138 شمسی برای این ساختمان ها استفاده شد. علاوه بر این، واژه هتل (HOTEL) از کلمه HOSTEL مشتق شده که در کشور انگلستان برای نامگذاری این مراکز و ساختمان های آن کاربرد داشت.
در کشور امریکا، مکان‌ها و ساختمان هایی که برای میهمان ها در نظر گرفته شده بود، با عنوان inn یا coffee house شناخته می شدند که به معنای کاروانسرا، مسافرخانه، میهمان‌خانه و گاه به معنی منزل بود.
صنعت هتلداری در آمریکا با افتتاح سیتی هتل CITY HOTEL با 73 اتاق در نیویورک سال 1794 میلادی مصادف با ۱۱۷۲ شمسی (اولین هتل در جهان یا اولین مکانی که با کاربری هتل ساخته شد) شروع شد و این نخستین ساختمانی بود که به منظور معرفی و ارائه خدمات هتلداری شکل میگرفت.
در سال 1829میلادی هتل تریمونت در بوستون آمریکا با اتاق های تمیز و مجلل و کارمندان آموزش دیده افتتاح شد. همچنین در سال 1908 میلادی اولین هتل به سبک امروزی بنام بوفالو استاتلر توسط آقای استاتلر بنیان گذاشته شد که دارای آب لوله کشی سرد و گرم، تجهیز اتاقها به چراغ برق و توجه ویژه به نظافت و بهداشت. در 1954هتل های هیلتون توسط آقای کنراد هیلتون بنیان گذاری شد که تا امروز 2700 شعبه در جهان دارد. در 1973 هتل های ماریوت و بنیان گذار هتل و متل های ارزان قیمت برای کسانی که با اتومبیل سفر می کردند. هتل های هالیدی این HOLIDAY INN توسط آقای ویلسون بنیان گذاری شد. در 1957 هتل های هایت توسط آقای پریتزکر بنیان گذاشته شد.
اهداف و سلیقه های متفاوت گردشگران و نیز سطح بودجه آنها، باعث شکل گیری انواع هتل ها و نیز تحولی عظیم در صنعت هتل داری شده است.
تاریخچه هتلداری در ایران
آثار بدست آمده در تپه‌های باستانی و دیگر جاهای فلات ایران حاکی از آن است، که رفت‌وآمد از دیرباز میان اقوام پیش از تاریخ وجود داشته و بر اثر همین تعامل و رفت‌وآمدها، خصوصیات فرهنگها از یک تمدن به تمدن دیگر منتقل می‌شده در دوران حکومت عیلامیان تاسیساتی برای استراحت و رفاه حال آنان وجود داشته که بعدها بر اثر حملات آشوریان از بین رفته است. در بررسیهای دقیق و مستندی که از دوره مادها به عمل آمده بناها و تاسیسات عام‌المنفعه برای مسافران وجود نداشته است. اما در زمان حکومت هخامنشیان و به‌قدرت رسیدن شاه کوروش بزرگ، از جمله اقدامات او، ساختن جاده‌هایی ارتباطی که باقیمانده از زمان مادها بود را گسترش داد، ساخت و ساز علی‌الخصوص تأسیسات عام‌المنفعه که بنوعی با مسافر در ارتباط بود همانند آب انبار، کاروانسرا، میل راهنما و.. رایج گردید.
هرودت تاریخ‌نویس یونانی در این باره می‌گوید: داریوش کبیر برای رفاه حال مسافران که از این مسیرها عبور می‌کردند ایستگاه‌هایی که باید آن را هسته اولیه واحدهای اقامتی بحساب بیاوریم تاسیس کرد به‌طوری‌که در ۵ کیلومتر ۲ کاروانسرا ایجاد کرد در این کاروانسراها چاپارهای هخامنشی حضور داشتند تا نامه‌های دیوانی و دولتی را سریع به مقصد برساند.
سلوکیان به گسترش راه‌ها، جاده‌ها و تاسیس بناهایی همچون کاروانسرا اقدام نمودند. امپراطوری اشکانیان نیز در کنار مسیر جاده ابریشم که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود منزل‌گاه‌ها و کاروانسراهایی بنا کردند. در زمان ساسانیان نیز به ویژه در کنار مسیرهای تجاری تأسیسات عام‌المنفعه برای رفاه بیشتر مسافرها ایجاد گردید که کاروانسرای جنوب فیروزآباد فارس و کاروانسرای دروازه گچ اشاره کرد.
در سال 1260 شمسی اولین مهمانخانه در ایران به سبک امروزی در شهر قزوین ساخته شد. دارای دوطبقه و تجهیزات به سبک اروپایی و کنارش پستخانه و تلگراف قرار داشت.
در سال 1261 شمسی اولین هتل تهران (پایتخت) ساخته شد که هتل فرانسه نام داشت و به سبک هلندی تزئین شده بود. در آن دوران تهران، بندرانزلی، رشت و قزوین فقط دارای مهمانخانه های نسبتا خوبی بودند. بعد از اسلام کاروانسراها و رباط هایی ساخته شدند مثل رباط کریم شهریار وکاروانسرای زعفرانیه. در زمان صفویه و به دستور شاه عباس اول کاروانسراهای مخروبه تعمیر و بازسازی شد. برای تامین آب مسافران آب انبارهای بزرگ با بادگیر در نقاط کویری ایجاد شد. در زمان امیر کبیر اجرای چاپارخانه ها که از ابتکارات داریوش هخامنشی بود مجددا مورد توجه قرار گرفت.